Scheiding en samengestelde gezinnen

Verstoring van het evenwicht in het stiefgezin

Als je alleen bent met je eigen kinderen (en partner) heb je een bepaald evenwicht. Het is duidelijk, rustig, zo ben je het gewend. Maar zodra de stiefkinderen komen, wordt het normale, vanzelfsprekende, veilige wereldje verstoord. 

Dat hoeft niet persé negatief te zijn, maar feit is dat er een ander evenwicht ontstaat. Dat is zoeken, dat is wennen en je kunt er behoorlijk van slag af raken. Je moet opnieuw je plek in het geheel vinden. 

Loslaten van je kind

De meeste ouders hebben moeite met het loslaten van hun kind, wat al begint bij de geboorte en doorgaat bij elke leeftijdsfase van het kind. Er is steeds weer iets waardoor je je kind moet loslaten: voor het eerst naar school, met vriendjes spelen, alleen fietsen, zelf boodschappen doen, naar een feestje, autorijles.   

Loslaten van je eigen kind is vaak moeilijk omdat er een verbinding met elkaar is vanaf vóór de geboorte. 

Hoe is dat bij een stiefkind?

Als stiefmoeder heb je geen bloedband met je stiefkinderen, dus is ‘loslaten van de stiefkinderen’ waarschijnlijk minder aan de orde. Een deel van de stiefmoeders wacht zelfs met smart op het moment dat de stiefkinderen de leeftijd hebben waarop ze uit huis gaan. Vaak wordt vergeten dat zij altijd onderdeel van je leven blijven, vanwege het simpele feit dat je een relatie hebt met hun vader. 

Ze houden zich er niet aan

Het kan gebeuren dat de stiefkinderen zich niet houden aan de regels in het stiefgezin. Dat kan verschillende redenen hebben. 

Bijvoorbeeld: 
Uitproberen: ‘Kijken tot hoever ik kan gaan bij haar’ (soms onbewust)
Uit dwarsigheid: ‘Je bent mijn moeder niet!’
Omdat ze het niet gewend zijn: ‘Ik hoefde nooit mijn kamer op te ruimen!’
Omdat ze zich er niet in kunnen vinden: ‘Elf uur thuis? Dat is écht te vroeg!’

Lastige positie

Als moeder van een samengesteld gezin heb je een lastige positie. Mág je straf geven aan je stiefkind bij gedrag dat jij niet aanvaardbaar vindt? 

Het is goed te beseffen dat in eerste instantie de biologische ouders verantwoordelijk zijn voor de opvoeding. Dus in principe is het de taak van je partner en zijn ex om eventuele sancties op te leggen.

Niet zo eenvoudig

Maar in de praktijk is dat niet zo eenvoudig. Ten eerste zijn de biologische ouders niet altijd aanwezig. Per definitie zijn de kinderen bij de een óf de andere ouder. 

Los zand

Een samengesteld gezin kan heel onoverzichtelijk zijn: wie hoort bij wie, hoort iedereen er bij, mág of wil iedereen er wel bij horen? Het stiefgezin zit vaak als los zand aan elkaar. De verbondenheid is ver te zoeken. 
Maar…. elk kind heeft behoefte aan verbinding, ook al kun jij dat, door bepaald gedrag van je stiefkind, soms niet geloven. 

Afstand of nabijheid?

Je hebt bijvoorbeeld het idee dat je stiefkind jou niet mag. Maar misschien zit hij in de knoop met zijn eigen gevoelens en mag hij, vanwege loyaliteit naar zijn moeder, jou niet aardig vinden. 

Anders dan je denkt

Het gedrag van je stiefkind is vaak niet wat je denkt dat het is. Het zou goed kunnen dat er iets anders aan de hand is, dat er een andere emotie speelt.

Bereidheid

Vaak ben je bij je eigen kind wel bereid ‘onder het gedrag’ te kijken om de oorzaak van zijn gedrag en zijn werkelijke behoefte te ontdekken.

Bij je stiefkind is dat meestal een stuk lastiger, je hebt tenslotte niet vanzelfsprekend een liefdevolle band met hem. Misschien ben je daarom niet echt bereid om hem goed te leren kennen en heb je geen zin om daar energie in te steken.

Alles heeft invloed

Al jouw overtuigingen, kwaliteiten, leuke en minder leuke eigenschappen, alles wat je meegekregen en meegenomen hebt vanuit je vroege jeugd heeft invloed op je contacten met anderen. In het bijzonder op je kind, maar ook op je stiefkind.

Als moeder word je geregeld geraakt door je kind: iets wat je hij doet of zegt kan bij jou een directe, heftige emotie geven. Gedrag van het kind dat jou raakt, kun je zien als een spiegel; het is ongetwijfeld iets wat ook bij jou hoort, iets wat jij herkent van ‘vroeger’. Vanwege de bloedband tussen biologische ouder en kind, word je als ouder vooral het meest door je kind geraakt.